Yn hanes diweddar celf Tsieineaidd, mae stori un cerflunydd penodol yn sefyll allan. Gyda gyrfa artistig yn ymestyn dros saith degawd, mae Liu Huanzhang, 92 oed, wedi bod yn dyst i sawl cam pwysig yn esblygiad celf gyfoes Tsieineaidd.

“Mae cerflunwaith yn rhan anhepgor o fy mywyd,” meddai Liu. “Rwy'n ei wneud bob dydd, hyd yn oed hyd yn hyn. Rwy'n ei wneud o ddiddordeb a chariad. Dyma fy hobi mwyaf ac mae’n rhoi boddhad i mi.”

Mae doniau a phrofiadau Liu Huanzhang yn adnabyddus yn Tsieina. Mae ei arddangosfa “Yn y Byd” yn cynnig cyfle gwych i lawer ddeall datblygiad celf Tsieineaidd gyfoes yn well.

“I gerflunwyr neu artistiaid o genhedlaeth Liu Huanzhang, mae eu datblygiad artistig yn perthyn yn agos i newidiadau’r amser,” meddai Liu Ding, y curadur.

Yn hoff o gerflunio ers plentyndod, cafodd Liu Huanzhang seibiant ffodus yn gynnar yn ei yrfa. Yn y 1950au a'r 60au, sefydlwyd nifer o adrannau cerflunio, neu majors, mewn academïau celf ledled y wlad. Gwahoddwyd Liu i gofrestru ac enillodd ei swydd.

“Oherwydd yr hyfforddiant yn Academi Ganolog y Celfyddydau Cain, dysgodd sut roedd cerflunwyr a astudiodd foderniaeth yn Ewrop yn y 1920au a’r 1930au yn gweithio,” meddai Liu Ding. “Ar yr un pryd, fe welodd hefyd sut roedd ei gyd-ddisgyblion yn astudio ac yn gwneud eu creadigaethau. Roedd y profiad hwn yn bwysig iddo.”

Ym 1959, ar achlysur 10 mlynedd ers sefydlu Gweriniaeth Pobl Tsieina, adeiladodd prifddinas y wlad, Beijing, nifer o strwythurau pwysig, gan gynnwys Neuadd Fawr y Bobl.

Un arall oedd Stadiwm Gweithwyr Beijing, ac mae hwn yn dal i gynnwys un o weithiau mwyaf adnabyddus Liu.

“Dau chwaraewr pêl-droed yw’r rhain,” esboniodd Liu Huanzhang. “Mae un yn taclo, tra bod y llall yn rhedeg gyda’r bêl. Rwyf wedi cael fy holi droeon am y modelau, gan nad oedd sgiliau taclo mor ddatblygedig ymhlith chwaraewyr Tsieineaidd ar y pryd. Dywedais wrthyn nhw fy mod wedi ei weld mewn llun o Hwngari.”

Wrth i'w enw da dyfu, dechreuodd Liu Huanzhang feddwl sut y gallai adeiladu ar ei ddoniau.

Yn gynnar yn y 1960au, penderfynodd fynd ar y ffordd, i ddarganfod mwy am sut roedd yr hynafiaid yn ymarfer cerflunio. Astudiodd Liu y cerfluniau Bwdha a gerfiwyd ar y creigiau gannoedd neu hyd yn oed filoedd o flynyddoedd yn ôl. Canfu fod wynebau'r bodhisattvas hyn yn eithaf gwahanol - roeddent yn edrych yn dawel ac yn neilltuedig, a'u llygaid yn hanner agored.

Yn fuan wedi hynny, creodd Liu un o'i gampweithiau, o'r enw “Young Lady.”

“Cafodd y darn hwn ei gerfio â sgiliau Tsieineaidd traddodiadol ar ôl i mi ddod yn ôl o’r daith astudio yn Dunhuang Mogao Grottoes,” meddai Liu Huanzhang. “Mae’n ddynes ifanc, yn edrych yn dawel ac yn bur. Creais y ddelwedd yn y ffordd yr oedd artistiaid hynafol yn creu cerfluniau Bwdha. Yn y cerfluniau hynny, mae llygaid Bodhisattvas i gyd yn hanner agored.”

Roedd yr 1980au yn ddegawd pwysig i artistiaid Tsieineaidd. Trwy bolisi diwygio ac agor Tsieina, dechreuon nhw geisio newid ac arloesi.

Yn y blynyddoedd hynny symudodd Liu Huanzhang i lefel uwch. Mae'r rhan fwyaf o'i weithiau'n gymharol fach, yn bennaf oherwydd bod yn well ganddo weithio ar ei ben ei hun, ond hefyd oherwydd mai dim ond beic oedd ganddo i symud deunyddiau.

Ddydd ar ôl dydd, un darn ar y tro. Ers i Liu droi'n 60 oed, os rhywbeth, mae'n ymddangos bod ei ddarnau newydd yn nes at realiti, fel petaen nhw'n dysgu o'r byd o'i gwmpas.

Mae'r gweithiau hyn wedi cofnodi arsylwadau Liu Huanzhang o'r byd. Ac, i lawer, maen nhw'n ffurfio albwm o'r saith degawd diwethaf.